Pisałem już na temat hierarchii wartości i tego jak ją opracować. Teraz chciałbym Ci pokazać, dlaczego powinniśmy wiedzieć co jest w naszym życiu najważniejsze, a co mniej ważne. A także jak niewielkie zmiany w kolejności poszczególnych elementów naszej hierarchii mogą decydować o sukcesie lub porażce.
Znając wartości – znasz kierunek
Jeśli znasz swoją hierarchię wartości – wiesz do czego zmierzasz. Jasność pod tym względem jest bardzo ważna. Człowiek bez jasno sprecyzowanego kierunku swoich działań jest uległy. To tak jakby prąd rzeki ciągnął Cię w stronę wodospadu. Jeśli nie wiesz, w którą stronę masz płynąć – pozwalasz się nieść. A czy tego właśnie chcesz? Chcesz, aby Twoje życie toczyło się w sposób losowy? Chcesz pozwolić, aby razem z innymi wciągnął Cię wodospad przeciętnego życia? Wiesz kto może wygrać z prądem rzeki? Ten, który mu nie ulegnie. Ten, który jasno sprecyzuje, że dotarcie na brzeg jest jego celem. Ten, który wie ile straci – jeśli się podda i jednocześnie wie ile zyska – gdy zrealizuje plan.
Hierarchia wartości pomaga podjąć decyzję o kierunku naszych działań. Gdy już wiesz, do czego zmierzasz – nie będziesz miał wątpliwości, co masz robić. Ale najpierw potrzebna Ci 100% jasność na temat tego, co jest najważniejsze, a co mniej ważne. Czy BOGACTWO jest dla Ciebie ważniejsze niż MIŁOŚĆ, ZDROWIE i UCZCIWOŚĆ? Jeśli tak, to zdobędziesz je kosztem tych 3 pozostałych wartości. Musisz być tego świadomy! Wiem, że chciałbyś mieć wszystkie te wartości – i możesz je mieć – ale, któreś z nich będą ważniejsze od innych. Choćby minimalnie, ale będą.
Dlaczego tak mocno zachęcam do stworzenia własnej hierarchii? Ponieważ chcę, abyś potrafił podjąć szybką i właściwą decyzję, gdy przyjdzie wybierać pomiędzy dwoma ważnymi wartościami. Jeśli będziesz musiał wybierać pomiędzy SUKCESEM, a ZDROWIEM – musisz wiedzieć, co jest ważniejsze. Musisz wiedzieć, czy wycieńczanie się dla kariery, warte jest stresu i problemów zdrowotnych. To Twoja decyzja i podejmujesz ją codziennie na podstawie hierarchii, której być może nawet nie znasz.
Powiedz mi co cenisz – powiem Ci kim jesteś
Przyjrzyjmy się przykładowym wartościom pewnego człowieka. Powiedzmy, że jego lista wartości wygląda tak:
1. BOGACTWO
2. WOLNOŚĆ
3. BEZPIECZEŃSTWO
4. MIŁOŚĆ
Czy możesz się domyślić z jakim typem osoby masz tutaj do czynienia? Czy chciałbyś mieć takiego przyjaciela, albo szefa? Dlaczego tak, lub dlaczego nie?
Zadam inne pytanie. Czy chciałbyś przebywać w towarzystwie kogoś, kto bardziej ceni sobie pieniądze niż Ciebie? Pewnie nie. A takich ludzi możesz spotkać na każdym kroku. Jednak muszę tu wtrącić pewną uwagę.
Tacy ludzie mogą sobie nawet nie zdawać sprawy, że w ich hierarchii, pieniądze wskoczyły na pierwsze miejsce. Wcześniej mogli cenić sobie rodzinę, przyjaciół, wolny czas, zabawę i przygodę – ale w pewnym momencie pieniądze stały się ważniejsze. Ten proces mógł zajść zupełnie nieświadomie. Wynikał z nacisków otoczenia – „musisz mieć więcej pieniędzy”. Z oczekiwań – „kiedy kupimy mieszkanie?”. Z konieczności podjęcia szybkiej decyzji – „praca w Warszawie, czy zostajemy w Psich Budach?”. To wszystko jest silnym nurtem rzeki, który porywa rozbitków. Dlatego hierarchia wartości może ulec zmianie. Z jednej strony to dobrze – jeśli chcemy się świadomie zmienić, ale z drugiej to źle – bo możemy stać się kimś, kim nigdy nie chcieliśmy być.
Wróćmy do naszej przykładowej hierarchii. Człowiek, który bardziej ceni sobie BOGACTWO niż WOLNOŚĆ i BEZPIECZEŃSTWO – będzie skłonny do podejmowania ryzyka, aby zdobyć pieniądze. Jednak nie będzie działał z dużą pewnością siebie. Dlaczego? Ponieważ blisko położone WOLNOŚĆ i BEZPIECZEŃSTWO nie mogą iść w parze, bo tworzy się konflikt. Im więcej będzie bezpieczeństwa, im więcej bram, szlabanów i płotów – tym mniej będzie wolności. Przebywając z schronie atomowym może i poczujesz się bezpiecznie, ale nie poczujesz się wolny. Z kolei latanie może dać poczucie wolności, ale może być niebezpieczne. Ktoś kto bardzo pragnie wolności i bezpieczeństwa, będzie na zmianę gwałtownie przyśpieszał i hamował. Taki człowiek będzie stale w rozdarciu. Będzie niezdecydowany. Chęć wolności będzie go popychała do przodu, a potrzeba bezpieczeństwa ciągnęła do tyłu. W takim przypadku trzeba zdecydować czego tak naprawdę chcemy. Czy jesteśmy zdolni zaryzykować, aby osiągnąć wolność? Czy wolimy zrezygnować z wolności dla poczucia bezpieczeństwa?
Wewnętrzny kompas
Hierarchia wartości daje nam wgląd do wewnętrznych sił kierujących ludzkim zachowaniem. Pozwala zobaczyć, co dana osoba uważa za najważniejsze. Dzięki temu możemy zdecydować, czy warto z taką osobą wchodzić w interesy, tworzyć związek, przyjaźnić się, przebywać, pracować, zatrudniać, rozmawiać lub po prostu utrzymywać kontakt. Najlepiej jest otaczać się ludźmi, którzy cenią sobie podobne wartości co my. To sprawia, że się szybciej rozwijamy. Mamy kogoś kto nas rozumie i nie zamierza nas spowalniać niepotrzebnymi uwagami.
Rozważmy przykład. Jest trzech znajomych A, B i C. Osoby A i B cenią sobie ZABAWĘ i WOLNOŚĆ, a osoba C ma na pierwszym miejscu BEZPIECZEŃSTWO. Które osoby prędzej wybiorą się wspólnie na wspinaczkę górską? Oczywiście A i B, ponieważ pragną tego samego i cenią sobie te same wartości. C będzie mówić, że to niebezpieczne i zostanie w domu. Więź pomiędzy tymi trzema osobami będzie słabła, aż w końcu w naturalny sposób się rozpadnie. Osoba C jest w tym przypadku spowalniaczem, który ogranicza możliwości A i B. Oczywiście C może mieć rację, że wspinaczka jest niebezpieczna, ale tutaj nie chodzi o rację, tylko o potrzeby. A i B pragną doświadczyć innych emocji niż C.
Zastanówmy się. Jaką hierarchię powinien mieć kierowca wyścigowy, a jaką lekarz? Obaj muszą podejmować szybkie decyzje, często ważące na życiu. Jednak niektóre wartości mogą sprawić, że żaden z nich nie będzie najlepszy w tym co robi. Poza tym nie chciałbyś pewnie, aby Twoje życie zależało od lekarza, który najwyżej ceni sobie BOGACTWO, prawda? Albo ratownika, który nie jest skłonny do ryzyka, bo uznaje BEZPIECZEŃSTO za najważniejszą wartość.
Jak widzisz profesje często wynikają z wewnętrznego oprogramowania ludzi. To kim chcesz być wynika raczej z emocji, które pragniesz zaspokoić niż z wolnego wyboru. I chociaż możesz być kim tylko zechcesz, to Twój wewnętrzny kompas, którym jest hierarchia wartości, będzie zawsze wskazywać kierunek najbardziej odpowiadający Twojej osobowości. Tutaj dochodzimy do bardzo ważnej kwestii.
Jak osiągnąć sukces i zostać milionerem?
Prawdopodobnie chcesz mieć w przyszłości tyle pieniędzy, abyś nie musiał się już o nie martwić. Być może chcesz być milionerem. Zauważ, że wszyscy milionerzy i miliarderzy posiadają wspólne cechy. Można to dostrzec na podstawie ich hierarchii wartości. Wszyscy cenią sobie WOLNOŚĆ i wierzą, że pieniądze mogą im ją zapewnić. Są skłonni do ryzyka. Pragną SUKCESU i BOGACTWA. Dużo stawiają na ROZWÓJ. A między tymi wartościami znajdują się gdzieś UCZCIWOŚĆ, MIŁOŚĆ i ZABAWA. W zależności od tego gdzie te trzy wartości się znajdą – będziemy mieli do czynienia z bogatymi oszustami, dziadkami z 20-letnimi żonami lub filantropami.
Ludzie często mówią, że bogaci to złodzieje. Ale wśród bogatych jest tyle samo złodziei, co wśród biednych. To nie wynika z ilości posiadanych pieniędzy, tylko z hierarchii wartości. UCZCIWOŚĆ nie zależy od BOGACTWA. To dwie osobne rzeczy. Bogaty i biedny mogą być tak samo uczciwi lub tak samo nieuczciwi. Pieniądze nie mają tu znaczenia!
A więc jeśli chcesz zostać milionerem powinieneś dokonać takich zmian we własnej hierarchii, aby była ona podobna do hierarchii milionera. Proste, prawda? :)
Zauważ, że zamienienie dwóch wartości miejscami – może sprawić, że będziesz innym człowiekiem. Może to działać na Twoją korzyść. Możesz stać się człowiekiem sukcesu, jeśli odpowiednio poustawiasz swoje wartości. Przy czym należy pamiętać, że nie ma lepszych lub gorszych wartości – są tylko lepsze lub gorsze rezultaty. Możesz najwyżej cenić BOGACTWO, ale po jego osiągnięciu możesz wcale nie być szczęśliwy. Twój rezultat nie będzie zadowalający. Nie będziesz czuł się spełniony. Za to możesz poczuć się wspaniale, gdy pomożesz bezinteresownie RODZINIE. Poświęcisz czas i pieniądze, aby zrobić coś dla bliskich. W ten sposób możesz w końcu doznać oświecenia i RODZINA stanie się ważniejsza niż BOGACTWO.
Czas na zmiany?
Hierarchia, którą dziś posiadasz jest dosyć chaotyczna. Powstała sama z siebie, a nie z Twoich świadomych decyzji. Dlatego może się okazać, że właśnie w tym momencie dążysz do czegoś, co w przyszłości wcale Cię nie uszczęśliwi. Ciężko pracujesz, stresujesz się, męczysz, aby coś osiągnąć – a wcale nie masz z tego radości. Osiągasz cel – i dalej nic. Jeśli tak jest, to prawdopodobnie winna jest Twoja obecna hierarchia wartości. To co teraz uważasz za najważniejsze – wcale takie nie jest. Stąd zmęczenie, złość i frustracja. Zacznij zmiany od środka. Upewnij się na czym stoisz. Rozejrzyj się. Zobacz gdzie jesteś i zastanów się gdzie chciałbyś być. Co chciałbyś czuć? Musisz posegregować swoje wartości. Musisz zdecydować, co jest naprawdę ważne. Czego naprawdę chcesz? Kim chcesz być? Kim warto się stać?
Ryzyko sukcesu
Czy ludzie sukcesu dużo ryzykują? Obserwując ich działania, możemy dojść do wniosku, że tak. Ponieważ robią coś czego większość się boi. Potrafią postawić wszystko na jedną kartę. Potrafią być sobą. Potrafią wpływać na otoczenie. Jednak czy ich wielkie czyny są rzeczywiście takie ryzykowne? Niekoniecznie. Tak naprawdę za każdym ich ruchem stoi wiedza i doświadczenie. Najwięksi gracze giełdowi potrafią działać zupełnie nieracjonalnie z punktu widzenia przeciętnego inwestora, jednak w ostatecznym rozrachunku okazuje się, że ich ryzykowne działania się opłacają. Wydaje się, że dużo ryzykują, ale ich umiejętności obniżają to ryzyko do minimum. Operacja na otwartym sercu jest ryzykowna i gdy wykona ją doświadczony lekarz ryzyko spada, ale jeśli zabierze się za to np. piekarz lub koszykarz, to ryzyko skoczy pod sufit – razem z sercem pacjenta…
A więc trzeba umieć ryzykować, ale także uczyć się jak to ryzyko zminimalizować. Dlatego podkreślę jeszcze raz – ludzie sukcesu wygrywają wiedzą i doświadczeniem. Wiedzę łatwo można zdobyć. Na pewno wiesz już jak. Doświadczenie zdobywa się przez wprowadzanie wiedzy w życie, czyli działanie. A działanie często wiąże się z ryzykiem. Dlatego wszyscy ludzie sukcesu – świadomie lub nie, obniżyli w swojej hierarchii BEZPIECZEŃSTWO o kilka pozycji. Polecałbym to samo. A jak to zrobić? Rób to czego się boisz. Jeśli wiesz, że coś pozwoliłoby Ci osiągnąć sukces, ale się tego boisz – zrób to. Może to będą przemówienia publiczne, może rozmawianie z klientami, a może przeprowadzka do innego miasta. Cokolwiek by to nie było – nie pozwól, aby strach kierował Twoim życiem.
Jeśli chcesz dokonać zmian na zewnątrz – musisz się zmienić wewnątrz. Dlatego właśnie hierarchia wartości jest taka ważna. Zdecyduj jakie cechy powinieneś mieć, aby zdobyć to, czego pragniesz. Jak powinna wyglądać hierarchia wartości człowieka, którym chcesz się stać?
Artur Wójtowicz
wizjoner.org
