Dziś zajmiemy się jedną z najważniejszych rzeczy, którą powinien znać każdy człowiek. Za chwilę pomogę Ci określić Twoją hierarchię wartości. Przygotowałem serię kilkunastu pytań, aby Ci to ułatwić. Niektóre pytania są dosyć trudne i wymagają zastanowienia, ale dzięki temu poznasz siłę, która kieruje Twoim życiem. Czeka Cię dziś niezła zabawa! Zapnij pasy i startujemy!
Co jest dla Ciebie najważniejsze?
Być może nie jest Ci łatwo odpowiedzieć na to pytanie. Czy potrafisz wybrać jedną taką wartość, która byłaby zdecydowanie najistotniejsza w Twoim życiu? Co to jest? Miłość? Bogactwo? Sukces? Bezpieczeństwo? Kariera? Rodzina?
Większość ludzi ma problemy z tym pytaniem. Wydaje się, że każdy wie czego chce, jednak to nieprawda.
Gdy trzeba wybierać, dokonać ważnej decyzji, która może wpłynąć na resztę życia – czują się wewnętrznie rozdarci. Nie wiedzą, którą drogę wybrać. Pojawia się konflikt wartości. Dlatego jasność pod tym względem jest jak najbardziej wskazana. O wiele łatwiej jest kierować życiem, jeśli wiemy co jest dla nas najważniejsze.
Zadałem sobie kiedyś to pytanie w jednym z moich świadomych snów. Śniłem o tym, że biegłem po dachach budynków, co raz skacząc z jednego na drugi, kiedy przypomniałem sobie, że mogę przecież zadać mojej podświadomości dowolne pytanie. Tak też zrobiłem. Zapytałem, co jest dla mnie najważniejsze w życiu? I… usłyszałem odpowiedź! Zaraz po tym spadłem z krawędzi dachu i się obudziłem…
Jedna sytuacja – różne reakcje
Każdy z nas kieruje się w życiu CZYMŚ. Wszyscy mamy swoją hierarchię wartości. Dzięki temu wiemy jak mamy się zachować w poszczególnych sytuacjach. Wyobraź sobie teraz jedną z nich:
Idziesz sobie ulicą. Nagle dostrzegasz, że z hotelu wychodzi znany milioner. Zauważasz, że z portfela wypada mu 200 euro. Milioner wsiada do taksówki, ale jeszcze nie odjechał. Co robisz?
Zwróć uwagę, że w tym momencie różne osoby zachowałyby się na różny sposób. Można podnieść banknot i go oddać. Można poczekać, aż taksówka odjedzie i zabrać pieniądze. Można w ogóle nie zareagować i pójść dalej. Można zareagować różnie. Jednak jedna osoba może zareagować, tylko w jeden sposób. I najważniejsze pytanie to, nie JAK zareaguje – tylko DLACZEGO tak zareaguje? Jest jedna trafna odpowiedź. Ponieważ będzie kierować się własną hierarchią wartości.
To jak Ty zareagowałbyś w takiej sytuacji jest zależne od tego, jak wysoko w Twojej hierarchii jest UCZCIWOŚĆ. Ale tym wszystkim zajmiemy się za chwilę. Na razie przeanalizujmy poszczególne zachowania.
Osoba, która odda pieniądze z pewnością kieruje się w dużym stopniu UCZCIWOŚCIĄ, ale może także liczyć na to, że po oddaniu pieniędzy zyska np. zaufanie milionera, co może prowadzić do kolejnych korzyści. Może liczy na znaleźne? A może milioner pozwoli jej zachować całość? Być może odda pieniądze, bo gdyby sama je zgubiła, też chciałaby, aby znalazca tak się zachował. W każdym razie, taka osoba na pewno poczuje się dobrze po tym jak zwróci banknot, bez względu na to co się stanie później. Jej pierwszy odruch jest wywołany chęcią zachowania się we właściwy sposób. Innymi słowy, będzie się kierować najwyższymi wartościami ze swojej hierarchii.
Osoba, która weźmie pieniądze, myśli zapewne, że „znalezione nie kradzione” (popularna wymówka, aby nie czuć się źle), albo „jak ja nie wezmę to i tak ktoś inny weźmie”. 200 euro to pewnie dla niej duża kwota. Co więcej tłumaczy sobie, że ten milioner i tak ma dużo pieniędzy, więc nie zbiednieje. W jej hierarchii UCZCIWOŚĆ nie jest wysoko. Wyżej znajdują się KOMFORT i BEZPIECZEŃSTWO.
Osoba, która w ogóle nie zareaguje i pójdzie dalej, też nie ceni sobie najbardziej UCZCIWOŚCI. Zastanawiasz się, kto by przeszedł obok 200 euro? Inny milioner, dla którego reputacja i wizerunek są ważniejsze niż te pieniądze. W ten sposób pokazuje, że takie kwoty nic dla niego nie znaczą, co może wywrzeć na innych duże wrażenie. Zależy mu na SZACUNKU. Jeśli rzuci się na te pieniądze, tak jak przeciętny przechodzień, to będzie wyglądał (w jego mniemaniu) śmiesznie. A może zachlapie sobie nowy garnitur za kilka tysięcy? Ostatecznie może uznać, że jednak nie warto sięgać po ten banknot.
Jak widzisz, ludzie inaczej zareagują na taką samą sytuację, tylko dlatego, bo cenią sobie inne wartości.
Twoja hierarchia wartości
A teraz Ty odkryj jakimi wartościami kierujesz się w życiu.
Poniżej przedstawiam listę przykładowych wartości. Dla ułatwienia połączyłem ze sobą podobne z nich, tworząc w ten sposób jedną wartość. Jeśli ktoś uważa, że powinny one być osobno – może je śmiało rozłączyć. Na razie tylko przeczytaj tę listę.
MIŁOŚĆ/ RODZINA
BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT
WOLNOŚĆ/ SWOBODA
ZDROWIE
SUKCES/ OSIĄGNIĘCIA
UCZCIWOŚĆ/ SPRAWIEDLIWOŚĆ
BOGACTWO
ROZWÓJ/ NAUKA
ZABAWA/ PRZYGODA
WKŁAD W ŻYCIE INNYCH/ POMOC INNYM
Wybierz teraz 10 wartości, które uważasz za najważniejsze w swoim życiu. Wpisz (albo skopiuj) poniżej to co czujesz, że powinno się znaleźć na Twojej liście. Na razie nie musisz ich ustawiać od najważniejszej do najmniej istotnej. Zajmiemy się tym później. Dam Ci jeszcze małą radę – nie zastanawiaj się – wybierz jakąś wartość i jeśli wydaje Ci się ważna – zapisz ją. W razie czego możesz przecież potem wprowadzić poprawki. Ta lista za chwilę się przyda, więc uzupełnij ją TERAZ.
Twoja lista wartości:
| 1 | |
| 2 | |
| 3 | |
| 4 | |
| 5 | |
| 6 | |
| 7 | |
| 8 | |
| 9 | |
| 10 |
Czy zauważyłeś, że przepisałeś wszystkie wartości z podanej przeze mnie listy?:) No, chyba że rozłączyłeś poszczególne z nich i zapisałeś je osobno… W każdym razie, podczas pisania pewnie zastanawiałeś się co napisać najpierw, a co później. Zakładam, że nie przepisałeś wszystkiego po kolei, tak jak ja podałem – tylko podałeś własną kolejność na podstawie własnej hierarchii wartości. Czyli w ten sposób udało Ci się stworzyć swoją hierarchię! Nie jest jeszcze ona dopracowana, ale masz przynajmniej wstępną listę, z którą za chwilę popracujemy.
Porządkowanie listy wartości
Teraz cała sztuka polega na takim uporządkowaniu Twojej listy, aby najważniejsze dla Ciebie wartości były na górze, a te mniej ważne na dole. I właśnie po to stworzyłem serię pomocnych pytań. Pod każdym pytaniem będą zestawione dwie wartości. Czasem pasują różne z nich, więc przygotowałem kilka zestawień do jednego pytania. Z każdego zestawienia wybierz jedną wartość. Po każdej odpowiedzi będziesz wiedzieć, która z wartości jest dla Ciebie ważniejsza – wtedy przenieś ją wyżej. Dokonuj zmian na swojej liście przez kopiuj (wytnij) – wklej.
Pomocne pytania
1. Znajomy proponuje Ci skok ze spadochronem. Skoczysz?
ZABAWA/ PRZYGODA czy BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT?
SUKCES/ OSIĄGNIĘCIA czy BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT?
WOLNOŚĆ/ SWOBODA czy BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT?
2. Znalazłeś na ulicy walizkę pieniędzy, które były oszczędnościami całego życia pewnej staruszki. Oddasz pieniądze?
UCZCIWOŚĆ/ SPRAWIEDLIWOŚĆ czy BOGACTWO?
BOGACTWO czy WKŁAD W ŻYCIE INNYCH/ POMOC INNYM?
3. Płonie dom. W środku znajduje się bliska Ci osoba. Biegniesz ją ratować?
MIŁOŚĆ/ RODZINA czy ZDROWIE?
MIŁOŚĆ/ RODZINA czy BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT?
4. Widzisz jak na ulicy dwóch chuliganów kopie leżącą, obcą Ci osobę. Czy w jakikolwiek sposób zareagujesz?
WKŁAD W ŻYCIE INNYCH/ POMOC INNYM czy BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT?
5. Czy pozwoliłbyś wygrać bliskiej Ci osobie w grę, w której jesteś najlepszy?
MIŁOŚĆ/ RODZINA czy SUKCES/ OSIĄGNIĘCIA?
MIŁOŚĆ/ RODZINA czy UCZCIWOŚĆ/ SPRAWIEDLIWOŚĆ?
6. Czy lubisz szybką jazdę np. samochodem/ na nartach/ łyżwach/ kolejką górską/ rowerze itp.?
WOLNOŚĆ/ SWOBODA czy BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT?
ZABAWA/ PRZYGODA czy BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT?
7. Czy chciałbyś przemawiać publicznie przez 10 minut, aby się czegoś w ten sposób nauczyć?
BEZPIECZEŃSTWO/ KOMFORT? czy ROZWÓJ/ NAUKA?
8. Jeśli miałbyś dostać 1.000.000 zł w zamian ze 3 lata więzienia, zgodziłbyś się?
WOLNOŚĆ/ SWOBODA czy BOGACTWO?
9. Możesz wygrać najważniejsze w Twoim życiu zawody, jeśli wykorzystasz niedozwolone, ale zarazem niewykrywalne metody – skorzystasz z nich?
SUKCES/ OSIĄGNIĘCIA czy UCZCIWOŚĆ/ SPRAWIEDLIWOŚĆ?
10. Czy w przypadku pożaru próbowałbyś ratować swoje książki, materiały szkoleniowe, nagrania edukacyjne itp.?
ZDROWIE czy ROZWÓJ/ NAUKA?
11. Wolałbyś wykonać ważne zadanie czy wyjechać na tydzień nad morze?
SUKCES/ OSIĄGNIĘCIA czy ZABAWA/ PRZYGODA?
Wskazówki na zakończenie
Gdy odpowiesz sobie na wszystkie pytania i w ten sposób uszeregujesz swoje wartości – przejrzyj pytania ponownie, aby upewnić się, że nowa lista ma odpowiednią kolejność. Może się zdarzyć, że po przeniesieniu jednej wartości ku górze trzeba przenieść inne jeszcze wyżej. Dlatego sprawdź czy wszystko się zgadza.
UWAGA! Twoja lista będzie tym dokładniejsza, im więcej zadasz sobie pytań dotyczących Twoich wartości. Jeśli czujesz, że coś jest dla Ciebie ważniejsze, niż wyszło to z odpowiedzi na moje pytania – wymyśl inne sytuacje i zastanów się jakbyś się w nich zachował.
Na koniec możesz zestawić wartość pierwszą z drugą, potem drugą z trzecią, trzecią z czwartą itd., aby upewnić się, że lista rzeczywiście odzwierciedla Twoje najważniejsze wartości. Upewnij się, że każda niższa wartość jest naprawdę trochę mniej ważna, niż wartość nad nią.
Gotową listę można wydrukować i zaglądać do niej, jeśli będzie się miało do podjęcia jakąś trudną decyzję. Pamiętaj, że Twoja hierarchia wartości określa to jak zachowasz się w danej sytuacji i jakie działanie podejmiesz. Myślę, że w przyszłości będę jeszcze poruszał ten temat, ponieważ jest naprawdę ważny. Pokażę też jak można dokonać zmian w swojej hierarchii, aby dzięki temu rozwiązywać dylematy, podejmować lepsze decyzje, a nawet zmienić całe przyszłe życie!
Artur Wójtowicz
wizjoner.org
